پروتکل توصیف نشست (SDP) — هر آنچه باید بدانید
پروتکل‌ها
پروتکل توصیف نشست یا SDP یک قالب مبتنی بر متن است که به‌صورت دقیق ویژگی‌ها و پارامترهای مربوط به یک نشست چندرسانه‌ای را مشخص می‌کند. به‌بیان ساده، این پروتکل نقش یک نقشه فنی را دارد که مشخصات لازم برای راه‌اندازی سرویس‌های بلادرنگ مانند تماس‌های صوتی اینترنتی (VoIP)، ویدیوکنفرانس یا پخش موسیقی را فراهم می‌کند. می‌توان SDP را به‌عنوان هماهنگ‌کننده‌ای تصور کرد که اطمینان می‌دهد تمامی اجزای فنی یک تعامل چندرسانه‌ای به‌درستی با یکدیگر همخوانی دارند.
واقعاً به چه معناست؟
در بطن خود، SDP مانند یک هماهنگ‌کننده نهایی در ارتباطات دیجیتال عمل می‌کند تا اطمینان حاصل شود که فارغ از توانایی‌های سخت‌افزاری دستگاه‌ها، همه می‌توانند به‌صورت روان با هم تعامل داشته باشند. تصور کنید که می‌خواهید یک ویدیوکنفرانس برگزار کنید؛ یک گروه دارای سیستم‌های پیشرفته با کیفیت ۴K است و گروه دیگر از لپ‌تاپ‌های معمولی با کیفیت 1080p استفاده می‌کند. در اینجا SDP مانند یک مترجم عمل می‌کند تا میان این دو گروه توافقی برای کیفیت قابل‌قبول حاصل شود و جلسه بدون مشکل برگزار گردد. این پروتکل همانند مترجمی است که دو نفر با زبان‌های متفاوت را قادر به گفت‌وگو می‌کند.
تاریخچه SDP
درک پروتکل‌های انتقال
در فضای دیجیتال، پروتکل‌های انتقال مجموعه‌ای از قواعد هستند که دستگاه‌ها را قادر به برقراری ارتباط از طریق شبکه می‌کنند. این پروتکل‌ها مانند زبان‌های اینترنت عمل می‌کنند که نحوه قالب‌بندی، انتقال، دریافت و تأیید داده را مشخص می‌کنند. پروتکل‌هایی مانند HTTP برای مرور وب یا FTP برای انتقال فایل نمونه‌هایی از این زبان‌ها هستند. با این حال، این پروتکل‌ها فاقد سازوکارهایی برای توصیف نشست‌های رسانه‌ای در ارتباطات بلادرنگ مانند تماس VoIP یا ویدیوکنفرانس بودند.
SDP جزئیات فنی لازم برای راه‌اندازی نشست‌های چندرسانه‌ای مانند کدک‌ها و آدرس‌های IP را تعریف می‌کند و در کنار پروتکل‌هایی مانند SIP برای مدیریت این نشست‌ها به کار می‌رود. این پروتکل ویژگی‌های نشست را در قالبی استاندارد مشخص می‌کند و پایه‌ای برای برقراری تماس‌ها، پخش زنده و سایر تعاملات چندرسانه‌ای است.
قبل از SDP از چه استفاده می‌شد؟
در سال‌های ابتدایی ارتباطات چندرسانه‌ای، جهان بدون وجود یک پروتکل استاندارد به فعالیت خود ادامه می‌داد. راه‌اندازی هر نشست چندرسانه‌ای همانند طراحی و اجرای دستی یک رویداد مجزا بود. پروتکل H.323 اولین تلاش جدی برای استانداردسازی این روند بود، اما هنوز هم دارای محدودیت‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود بود.
نمونه‌ای از پیام H.323:
Setup(UUIE)
{
protocolIdentifier = { 0,0,8,2250,0,4 };
sourceAddress = { e164, "1234567" };
destinationAddress = { e164, "7654321" };
activeMC = FALSE;
conferenceID = 128 bits;
}
چالش‌ها چه بودند؟
فضای ارتباطات چندرسانه‌ای با مشکلاتی روبرو بود:
- راه‌اندازی‌های زمان‌بر: هر نشست نیاز به تنظیمات پیچیده و دستی داشت، مانند نوشتن دعوت‌نامه‌های مجزا برای هر رویداد.
- فقدان انعطاف‌پذیری: پروتکل‌هایی مثل H.323 انعطاف‌ناپذیر بودند و با نیازهای در حال تحول ارتباطات چندرسانه‌ای هماهنگی نداشتند.
- احتمال بروز خطا: فرآیند دستی نه‌تنها زمان‌بر، بلکه مستعد خطاهای انسانی و تجربه‌های کاربری ضعیف بود.
SDP چگونه این مشکلات را حل کرد؟
SDP با ارائه یک قالب جهانی برای توصیف نشست‌ها، تحول بزرگی در ارتباطات چندرسانه‌ای ایجاد کرد. این پروتکل فرآیندهایی مانند تعیین نوع رسانه و کدک‌ها را ساده و استاندارد کرد و باعث شد که دستگاه‌های مختلف بتوانند به‌راحتی با یکدیگر تعامل داشته باشند. با همکاری با پروتکل‌هایی مانند SIP و RTP، SDP زیرساختی یکپارچه و کارآمد برای ارتباطات بلادرنگ ایجاد کرده است.
اطلاعات موجود در SDP
در شبکه‌سازی حرفه‌ای و مخابرات، SDP مانند یک قرارداد فنی دقیق عمل می‌کند که جزئیات لازم برای راه‌اندازی سرویس‌هایی مانند ویدیوکنفرانس، تماس‌های VoIP و پخش رسانه را مشخص می‌سازد. این "قرارداد" تنها در مورد تنظیم کیفیت ویدیو نیست، بلکه شامل پارامترهای پیچیده‌تری مانند کدک‌های صوتی و تصویری، آدرس‌های IP و شماره پورت‌ها نیز می‌شود.
SDP معمولاً به همراه پروتکل‌هایی مانند SIP برای مدیریت، هدایت و خاتمه نشست‌های چندرسانه‌ای به کار می‌رود. طبق استاندارد RFC 4566 از کارگروه مهندسی اینترنت (IETF)، خود SDP رسانه‌ای را منتقل نمی‌کند، بلکه مشخصات نشست را از طریق خطوط کلیدی مانند v= (نسخه)، o= (مبدأ نشست) و m= (توصیف رسانه) تعریف می‌کند.
توانمندی واقعی SDP در قابلیت انتقال آن از طریق مسیرهای مختلف نهفته است: می‌تواند از طریق SIP، RTSP یا حتی در HTTP/HTTPS برای اپلیکیشن‌هایی مانند WebRTC تعبیه شود. با استفاده از ویژگی‌های قابل گسترش مانند a=، SDP قابلیت پشتیبانی از عملکردهای اختصاصی فروشندگان، رمزگذاری نشست‌ها یا تعریف پهنای باند برای پخش HD را نیز دارد.
نمونه‌ای از پیام SDP
v=0
o=bob 2890844527 2890844527 IN IP4 server.somewhere.net
s=Conference Call
c=IN IP4 server.somewhere.net
t=0 0
m=audio 49200 RTP/AVP 8
a=rtpmap:8 PCMA/8000
m=video 51400 RTP/AVP 34
a=rtpmap:34 H263/90000
m=audio 53100 RTP/AVP 101
a=rtpmap:101 telephone-event/8000
پرسش‌های پرتکرار
تفاوت بین SIP و SDP چیست؟
SIP یک پروتکل سیگنالینگ برای آغاز، اصلاح و خاتمه دادن به نشست‌های چندرسانه‌ای است. در حالی‌که SDP محتوای چندرسانه‌ای نشست مانند نوع رسانه و کدک‌ها را توصیف می‌کند. به‌عبارتی، SIP وظیفه مدیریت نشست و SDP وظیفه توصیف فنی آن را بر عهده دارد.
SDP در RTSP چه کاربردی دارد؟
در پروتکل RTSP، از SDP برای انتقال اطلاعات مربوط به جریان رسانه استفاده می‌شود. این اطلاعات شامل کدک‌ها، پروتکل‌های انتقال و سایر جزئیات فنی هستند. RTSP با کمک SDP اطمینان حاصل می‌کند که سرور و کلاینت درباره پارامترهای پخش به توافق رسیده‌اند.
چرا در SIP به SDP نیاز داریم؟
SDP داخل پیام‌های SIP قرار می‌گیرد تا جزئیات فنی مورد نیاز برای تبادل رسانه‌ای موفق—مانند نوع کدک‌ها، قالب‌های رسانه‌ای و پروتکل‌های انتقال—را مشخص کند. بدون SDP، نقطه‌های انتهایی نمی‌توانند درباره نحوه تبادل رسانه توافق کنند.
در «پلتفرم یکپارچه پیام‌رسانی و ارتباطات سازمانی دارکوب» و «پلتفرم ویدیوکنفرانس سازمانی همایند» نیز پروتکل SDP برای برقراری نشست‌های صوتی و ویدیویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.